نامگذاری بسیاری از پلیمرها با افزودن پسوند پلی به اول نام مونومر تشکیل دهنده آنها انجام گرفته است به عنوان مثال پلی اتیلن از مونومر اتیلن و پلی پروپیلن از مونومر پروپیلن ساخته شده است.
تعریف پلیمر و اجزاء آن:
پلیمرها دسته بزرگی از مواد هستند که از اتصال تعداد زیادی مولکول کوچک تکراری (مونومر) تشکیل می شوند. روش اتصال مولکول ها به یکدیگر را پلیمره شدن یا پلیمریزاسیون می نامند. تعداد این مولکول های کوچک در زنجیره دراز پلیمری را درجه پلیمریزاسیون می نامند. نامگذاری بسیاری از پلیمرها با افزودن پسوند پلی به اول نام مونومر تشکیل دهنده آنها انجام گرفته است به عنوان مثال پلی اتیلن از مونومر اتیلن و پلی پروپیلن از مونومر پروپیلن ساخته شده است.
از مزایای اصلی پلیمرها می توان به قیمت نسبی پائین، سادگی تهیه و تولید، چگالی پائین، خواص فیزیکی مکانیکی و شیمیایی متنوع و قابل تبدیل اشاره کرد.
ریشه کلمه پلیمر:
درباره ریشه کلمه پلیمر باید گفت در زبان یونانی پلی (Polys) به معنی چند تا و مر (Meros) به معنی واحد یا بخش است، Mer کوچکترین جزء زنجیره پلیمر است. تفاوت کلمات پلاستیک و پلیمر در این است که پلاستیک به قطعات نهایی تکمیل شده و پلیمر به مواد خام اولیه اطلاق می گردد.
ریشه کلمه بسپار:
در فرهنگستان زبان و ادب فارسی استفاده از کلمه بسپار به جای پلیمر مصوب شده است. بسپار از ترکیب 2 بخش "بس" یعنی بسیار و "پار" یعنی پاره یا قطعه، که روی هم معنی پاره ها (قطعات) بسیار را می دهد که دقیقأ معادل کلمه پلیمر است تشکیل شده است. این واژه زیبا و کارآمد را مرحوم دکتر محمد مقدم در سال 1348 پیش نهاد و در کتاب فرهنگ مصاحب نوشته مرحوم مصاحب به چاپ رسانید. قدمت کلمه بسپار بیش از 40 سال است اما تا سال 1360 هیچ استفاده ای از آن نشده بود و از آن سال به بعد کم کم استفاده از آن رواج پیدا کرد. شاید بتوان گفت یکی از مهم ترین عوامل گسترش استفاده از کلمه بسپار، مجله بسپار است که سال هاست با این نام در حال چاپ می باشد و اکنون استفاده از این کلمه عمومی شده و در جاهای بسیاری استفاده می شود.
تاریخچه صنعت پلیمر:
صنعت پلیمر در سال 1868 میلادی (1247 شمسی) با تولید سلولوئید توسط جان وزلی هیت (John Vesley Hyat) آغاز شد و از اولین وسایلی که به وسیله آن ساخته شد شانه، برس و توپ بیلیارد بود.
اولین پلاستیک طبیعی که در آمریکا مورد استفاده قرار گرفت کراتین (Keratin) بود، اما نخستین پلیمر کاملأ سنتزی که در مقیاس تجاری تولید شد و باعث تحول در صنعت پلیمر شد رزینِ فنل فرمالدهید بود که در سال 1909 میلادی (1288 شمسی) توسط دانشمند بلژیکی به نام لئو باکند تولید شد و نام تجاری باکلیت (Baklit) روی آن نهاده شد. از آن سال تا کنون باکلیت در طیف وسیعی از محصولات استفاده می شود، مهم ترین کاربردهای آن هم اکنون ساخت سوئیچ های الکتریکی و پریزهای برق می باشد.
از دیگر پلیمرهای اولیه می توان به ملامین فرمالدهید نیز اشاره کرد.