تاثیر استفاده مجدد آب زهكشی شور بر روی ویژگی های هیدرولیكی خاك با روش معكوس
بررسی تاثیر استفاده مجدد آب زهكشی شور بر روی ویژگی های هیدرولیكی خاك
نویسندگان:
علی رسول زاده، ندا نصیری
چکیده:
كمبود منابع آب با كیفیت مطلوب موضوع حائز اهمیت در مناطق خشك و نیمه خشك بوده لذا استفاده از منابع آب با كیفیت نامطلوب مانند زه آب ها از اهمیت خاصی برخودار می باشد. در این تحقیق تاثیر استفاده مجدد از آب زهكشی شور بر روی ویژگی های هیدرولیكی خاك دشت مغان مطالعه گردید. این پژوهش با سه تیمار شامل تیمار 1 شاهد (آبیاری با آب كانال)، تیمار 2 (اختلاط 30% زه آب با 70% آب كانال) و تیمار 3 (اختلاط 50% زه آب با 50%آب كانال)، در سه تكرار در قالب طرح كاملاً تصادفی انجام شد. نمونه خاك دست نخورده، توسط استوانه هایی به ارتفاع 50 سانتیمتر و قطر حدود 30 سانتیمتر برداشته شد. پس از یك سال آبیاری تیمارها، ویژگی های هیدرولیكی خاك با روش معكوس برآورد گردید. روش معكوس استفاده شده، بر اساس الگوریتم بهینه سازی لونبرگ- ماركوارت بوده و برای تخمین ویژگی های هیدرولیكی خاك در شرایط غیرماندگار با زبان برنامه نویسی ++Cنوشته شده و همراه با مدل پیشرو HydroGeoSphere به عنوان كد عددی استفاده گردید.
در بالای ستون خاك با استفاده از یك منبع متصل به باران سازكه قطرات آب تولید می كرد، بارش مصنوعی ایجاد گردید. میزان زهكشی آزاد، از انتهای ستون خاك جمع آوری و اندازه گیری شد. با توجه به بارش و زهكشی اندازه گیری شده، با روش معكوس هدایت هیدرولیكی اشباع (Ks) و پارامتر های منحنی مشخصه آبِ خاك ون گنوختن (α، β و rθ) كه پارامتر های مجهول در محیط متخلخل غیراشباع می باشند، برآورد گردید. نتایج اعتبار سنجی نشان داد ویژگی های هیدرولیكی برآورد شده از دقت قابل قبولی برخوردار می باشند. نتایج تجزیه آماری نشان داد بیشترین حساسیت روش معكوس به پارامتر β نسبت به سایر پارامترها می باشد.
استفاده از آب زهكشی، سبب كاهش معنی دار هدایت هیدرولیكی اشباع در تیمار سوم شده درحالی كه اختلاف معنی دار بین تیمارهای اول و دوم در سطح 5 درصد مشاهده نگردید. نتایج نشان داد كه آبیاری با آب زهكشی در تیمارهای مختلف، سبب اختلاف معنی دار در ویژگی های معادله ون گنوختن در سطح 5 درصد نشد. نتایج نشان داد استفاده از آب زهكشی پس از یك سال سبب كاهش معنی دار هدایت هیدرولیكی در سطح 5 درصد در تیمار با نسبت اختلاط 50 درصد با آب كانال در مقایسه با شاهد شده است؛ اما در تیمار با نسبت اختلاط 70 درصد با آب كانال تاثیر معنی داری بر ویژگی های هیدرولیكی خاك رسی در منطقه مورد مطالعه نداشت.
کلیدواژگان:
زه آب، HydroGeoSphere، منحنی مشخصه آبِ خاك، هدایت هیدرولیكی خاك