برای سالروز تولد پایه گذار معماری داخلی در ایران
به مناسبت سالروز تولد حبیبالله آیتاللهی؛ نقاش، پژوهشگر تاریخ هنر و پایهگذار رشته معماری داخلی در ایران.
شانزدهم اسفند ماه، سالروز تولد حبیبالله آیتاللهی نقاش، پژوهشگر تاریخ هنر و پایهگذار رشته معماری داخلی در ایران است. حبیبالله آیت اللهی 16 اسفند ماه سال 1313 در شیراز متولد شد. کودکی او همزمان با شدت گرفتن جنگ جهانی دوم و مشکلات اقتصادی خانواده بود. حبیب که از همان زمان به هنر علاقهمند بود، طراحی میکرد. در روزهایی که خانواده دچار فقر و تنگدستی شده بود، او طراحیهایش را میفروخت تا مخارج تحصیلش را فراهم کند.
آیتاللهی تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در شیراز گذراند و برای ادامه تحصیل در رشته نقاشی، راهی دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران شد. او در مدت حضورش در این دانشکده از محضر علیمحمد حیدریان، جواد حمیدی و محمود جوادی استفاده کرد و با هنرمندانی چون غلامعلیمکتبی، مرتضی ممیز، پرویز کلانتری و محمدزمان زمانی همدوره بود.
آیتاللهی که مشمول قانون اعزام دانشجویان رتبه اول به خارج از کشور بود، راهی فرانسه شد و سه سال در آتلیههای «لوگو» و «اوژمه» به کسب هنر پرداخت. او موفق شد دکترای خود را در رشته هنرهای تجسمی و تاریخ تحلیلی و تطبیقی هنر از دانشگاه پاریس دریافت کند. این هنرمند در طول دوران تحصیل در خارج از کشور، در رشتههای نقاشی دیواری روی ساروج آهکی، نقاشی دیواری معاصر (مدرن)، پیکره سازی تزیینی، معماری داخلی،زیباییشناسی و دانش هنر، تخصص گرفت.
او پس از بازگشت به ایران، رشته معماری داخلی را تأسیس کرد که اداره دانشکده آن نیز با خود وی بود. این هنرمند درسال 1354 با گرفتن فرصت مطالعاتی بار دیگر عازم فرانسه شد و دوره کارشناسی ارشد زیباییشناسی و دانش هنر و دوره دکترای هنرهای تجسمی علمی و عملی را با موفقیت گذراند و در همان مدت در رشته شهرسازی نیز آموزش یافت و به گرفتن درجهای معادل دکترا در آن رشته نایل شد.
او در سال 1383 به عنوان چهره ماندگار هنرهای تجسمی انتخاب شد. آیتاللهی معتقد است، مفاهیم عرفانی و آسمانی از گذشته بر هنر تاثیرگذار بودهاند. مسئلهای که از قرنها پیش در فلات ایران و بین النهرین وجود داشته و نقاشان آن زمان برای بیان مفاهیم عرفانی از رنگهای خاص استفاده میکردند. این هنرمند حفظ رابطه بین هنر و عرفان و مذهب را وظیفه مراکز هنری می داند و معتقد است باید با آموزش اصول و فنون صحیح نقاشی و زیبایی شناسی و ایجاد زمینه شناخت و درک عقاید مذهبی و عرفانی درست و اصیل ایرانی برای نوجوانان و جوانان و هنرجویان این رشته همراه با نیازهای امروز جامعه از انحراف در هنر جلوگیری شود.
آیدین آغداشلو در مراسم بزرگداشتی که دی ماه امسال برای حبیبالله آیتاللهی برگزار شد، اظهار کرد: آنچه که در وجود استاد آیتاللهی مرا مجذوب خود کرد، دو جهانه بودن اوست. هر چند تندیهای این موجود شریف و عزیز شامل حال من نشد، اما نمیتوان انتظار داشت هنرمند همیشه ساکت و بردبار باشد و به دنبال حق نرود.
آغداشلو در ادامه گفت: همیشه پیش خودم فکر میکردم چه چیزی در وجود استاد مرا مجذوب و شیفته خود کرد و هرگز دچار خدشه نشد؛ چون هر کس با توجه به اعتقاد و آنچه در درون و باطنش است مجذوب کسی یا چیزی میشود و بعد به در طول زمان به این نتیجه رسیدم که آرزوی من برای مردان فرهنگ و هنر سرزمینم این بود که دو جهانه باشند و استاد چنین بود. یعنی همانطور که به اقلیم و سنت خو وفادار و متعهد هستند، نسبت به آنچه که در جهان میگذرد هم بیاعتنا نیستند.
آیتاللهی در طول این سالها کتابهای زیادی در زمینههای مختلف هنرهای تجسمی تألیف کرد. از کتابهای تألیف شده توسط این هنرمند میتوان به «شیوههای مختلف نقد هنری»، «مبانی نظری هنرهای تجسمی»، «مبانی رنگ و کاربرد آن»، «نگره هنر انقلاب اسلامی»، «آیه نور و هنر»، «فرهنگنامه واژههای فرانسوی در زبان هنری ایران»، «نوشتارهای هنری دینی»، «مصاحبهها، نقدها و تقریرها»، «نوشتارهای هنری»، «ناباوریهای باور شده» و «کشکول هنر» اشاره کرد.
آیتاللهی همچنین چندین کتاب هنری را از نویسندگان غربی ترجمه کرده است که «نگرههای هنر» و «تاریخ انتقادی هنر معاصر غرب» نوشته ژان لوک شالومو از جمله این کتابها هستند.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران و گروه تجسمی، مدرس دانشگاههای تربیت مدرس، الزهرا، هنرو ...، ریاست دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران، عضو پیوسته فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران، عضو سازمان بینالمللی بازاریابی، عضو انجمن هنرهای تجسمی یونسکو و تدریس در دانشگاه تهران و دانشگاه سوربن فرانسه از فعالیتهای آیتاللهی هستند.